Help!! Ik kan niet kiezen

Ik gaf er laatst ook een facebooklive over.. (welke je HIER terugkijkt – wil je hier niks meer van missen? Like dan even mijn facebookpagina). Maar omdat ik het de laatste tijd zo vaak terug hoor komen in mijn praktijk, vind ik het belangrijk genoeg om er ook nog een blog aan te wijden:

Kiezen uit allerlei mogelijke carrière opties

Als je teveel opties hebt, dan heb je géén opties.
Dat is precies het probleem bij mensen die zeggen álles leuk te vinden. Dit is het probleem als ik weer eens hoor: ik vind ZO veel leuk, dat dit juist maakt dat ik niet kan kiezen!
Je zou misschien denken: wat is in hemelsnaam het probleem als je zoveel hebt om uit te kiezen? Daar zit vast wel een goede optie tussen…

Dat laatste klopt: daar zit zekersteweten een goede optie tussen. Maar het probleem bij het hebben van legio keuzemogelijkheden is: angst. Vooral als je op dit moment een klote baan hebt. Lijken veel banen je leuk? Dan kan je al gauw gaan denken: als ik maar niet wéér het verkeerde kies. Wéér iets kies waar ik na 2 maanden op uitgekeken raak. En dus kies je maar niks. Het hebben van al die opties slaan je lam.

Terug naar de Facebooklive die ik er over gaf laatst: daarin had ik het over het jampotten-onderzoek. Dit onderzoek leert ons, dat het hebben van veel keuzes populair is, maar dat het ons aan de andere kant inderdaad lamslaat:
Tijdens het onderzoek werden in een winkel de ene keer een tafel met 24 potten jam met allerlei verschillende smaken neergezet en de andere keer een tafel met maar 6 verschillende soorten jam. De tafel met de 24 verschillende smaken trok de meeste deelnemers: maar liefst 60% van de klanten bleef bij deze tafel staan kijken. Dat tegenover 40% van de klanten die bij de tafel met 6 potten bleef staan.

Wat leren we hieruit?

Precies: dat het hebben van VEEL keuzemogelijkheden, veel opties, populair is. Maar daar stopt het onderzoek nog niet. Want wat bleek nou? Bij de tafel met 24 potten jam kocht maar 3% van de deelnemers een pot. Dat tegenover de 13% (!!) van de deelnemers die een pot kocht bij de tafel waar 6 verschillende smaken werden aangeboden.  In de praktijk is gebleken dat de meeste mensen goed kunnen kiezen als ze 3 tot 5 opties hebben. Het hebben van legio aan keuzemogelijkheden slaat dus inderdaad lam. Hoe meer opties we hebben, hoe erger ons vermogen om te kiezen afneemt.

Hoe raak je opties kwijt? Hoe zorg je dat je niet de verkeerde optie wegstreept?

Het mooie is: je kunt geen verkeerde keuze maken.
Dit noemen ze ook wel het ‘pizza of chinees’ – effect (bron: ontwerp je eigen leven – Bill Burnett).
Als je collega op kantoor rond een uur of 12 roept: ‘Hee Lieke, we gaan lunchen. Het wordt pizza of chinees. Waar heb je zin in..?’
‘Maakt mij niet uit..’, geef je als antwoord.
‘Oké, dan wordt het pizza.’
‘Nee, wacht!! Ik wil toch chinees.’
In deze situatie dacht je dat je meende wat je als eerste antwoord gaf (‘maakt mij niet uit’). Je wist niet dat je een voorkeur had, tot een ongewenste beslissing voor je werd genomen. Pas nadat die keuze benoemd werd, werd je je bewust van je voorkeur.

Je hebt dus echt NIETS te verliezen als je je lijst met opties inkort

Het maken van een verkeerde carrière keuze is geen groot risico. Het grootste risico is het verkeerd DENKEN over je keuzes.
Nog zo’n mooi sprookje: een juiste, of een beste keuze: BESTAAT NIET! Goed kiezen, dat bestaat wel.
Ik geef je hieronder 3 tips.

Tip 1: Beweeg

Bewegen maakt je geest flexibeler. Onderzoek heeft aangetoond dat bewegen, en met name vooruit bewegen, ook tot psychologische beweging kan leiden. In psychologiemagazine werd dit laatst zo mooi geduid met dat je het ook in onze taal terugziet: wie een conflict heeft ‘zit vast’ of ‘botst’. Gaat je relatie goed, dan ‘loopt het lekker’ of ‘komen we ergens’.
Wat mij dan ook helpt als ik ‘vastloop’, bijvoorbeeld als ik een nieuwe training aan het schrijven ben of als ik een blog wil schrijven maar er komt niks uit: dan ga ik wandelen. Als je vooruit beweegt, worden de processen in je hersenen die te maken hebben met vooruitgang vanzelf ook toegankelijker. Dus: ga er op uit, loop een blokje om. Neem je telefoon mee om ideeën die vervolgens in je opkomen in te spreken of naar jezelf te appen.

Tip 2: Categoriseer

Ik persoonlijk hou hiervan: want ik ben een structopaat eerste klas. Hou van lijstjes, schema’s en mindmaps: lekker overzichtelijk. En duidelijk.
Probeer eens om al jouw opties onder te verdelen in categorieën. Dan kun je je lijst aan opties onderverdelen in aparte kleine lijstjes. Om daar vervolgens weer een top 3 van te maken en zo goed te kunnen kiezen.

Tip 3: Kom uit je hoofd

Zelf ben ik zo nuchter als het maar zijn kan. Ik ben een kennisspons en leer het liefst zoveel mogelijk uit boeken, cursussen of uit artikelen. Er is echter meer dan één manier van kennis vergaren. Kiezen vanuit je hoofd (uit alle kennis die daarin is opgeslagen) is niet de enige manier. Heb je moeite met het maken van keuzes, dan kan je dit ook proberen vanuit je hart. Of je onderbuik. Net hoe je het wilt noemen. Daarvoor is het nodig dat je de toegang tot je onderbuik of hart of hoe je het dan ook noemt, traint. Vooral voor mensen zoals ik (de nuchtere, eerst-zien-dan-geloven, kennissponzen) geldt: oefening baart kunst. Ikzelf gebruik hiervoor de app: Headspace (die met dat oranje bolletje). Een simpele meditatie app: niet te zweverig en fijn om naar te luisteren – iets wat voor mij werkt: alle razende gedachtes gaan uit en ik kan daarna beter luisteren naar mijn onderbuikgevoel. Kijk wat voor jou werkt, er zijn heel veel mogelijkheden en hulpmiddelen om uit je hoofd te komen en je intuïtie te ontwikkelen.

Herken je iets in dit verhaal?
Hoe zit het bij jou en het maken van keuzes?
Wil je het me hieronder in de comments laten weten?